दार्चुला जिल्लामा उत्पादन हुने खाद्यान्न कम हुँदै गएपछि दार्चुलामा वर्षेनी खाद्यान्न अपुग हुने गरेको छ। पछिल्ला वर्षमा खाद्यान्न उत्पादनमा कमी आएसँगै जिल्लामा आवश्यक खाद्यान्न बाहिरी जिल्लाबाट आयात गर्नुपर्ने अवस्था आएको कृषि ज्ञान केन्द्र दार्चुलाका कार्यालय प्रमुख प्रकाश कुमार पन्तले जानकारी दिए।
पछिल्लो समयमा जंगली जनावर, खडेरी लगायतका कारणले खाद्यान्नको उत्पादनमा कमी आएको छ। यसले जिल्लामा चाहिने खाद्यान्न अपुग हुने गरेको छ उनले भने, ‘अधिकांश खेतीयोग्य जमिन बाँझै रहेको छ। यसले गर्दा पनि खाद्यान्न उत्पादनमा कमी आएको छ।जिल्लामा वार्षिक २७ हजार ५ सय ८७ दशमलब ७ मेट्रिक टन खाद्यान्न आवश्यक परे पनि जिल्लामा २२ हजार ३९१ मेट्रिक टन खाद्यान्न मात्रै उत्पादन हुने गरेको कार्यालय प्रमुख पन्तले बताए।
जिल्लामा वार्षिक ५ हजार १ सय ९६ दशमलब ७ मेट्रिक टन खाद्यान्न अपुग हुने गरेको कृषि ज्ञान केन्द्र दार्चुलाको तथ्याङ्कले देखाएको छ। खाद्यान्न अपुग हुनेमा सबै भन्दा बढि चामल रहेको पाइएको छ। जिल्लामा अपुग खाद्यान्न तराई र भारतबाट आयात हुने गरेको छ। जिल्लामा जंगली बँदेल र बाँदरका कारण खाद्यान्न बाली उत्पादनमा ह्रास आएको छ।जंगली बँदेल र बाँदरले बालीनाली नष्ट गर्न थालेपछि किसानले खेत बाँझै छोडेका छन्। जिल्लाका विभिन्न ठाउँमा न्यूनतम खाद्य असुरक्षित क्षेत्रको रूपमा रहेका छन्।
उत्पादन भएको अन्न तीन महिना पनि नपुग्ने ठाउँलाई खाद्य असुरक्षित क्षेत्रको रूपमा राखिएको छ।जिल्लामा अझैपनि किसानको मुख्य आम्दानी स्रोतको रुपमा गहुँ धानबाली रमकै रहेको छ । कृषकले आफूलाई आवश्यक पर्ने खाद्यान्न घरमा भण्डारण गरी बढी भएको गहुँ र धान बिक्री गरेर खर्चको जोहो गर्ने गरेका छन्। दार्चुलामा ५ हजार ९ सय ६५ हेक्टर जमीनमा गहुँ खेती गरिँदै आएको छ।
जिल्लामा २ लाख ३२ हजार २ सय हेक्टर क्षेत्रफल जमिन रहेको भए पनि २९ हजार ५ सय ४४ हेक्टर क्षेत्रफल अर्थात १२ दशमलव ७२ प्रतिशत जमिन मात्रै खेती योग्य रहेको छ। बाढी, पहिरो, भु–क्षय तथा विकास निर्माणका कामहरु लगायतका कारणले हरेक वर्ष जिल्लाको खेती योग्य जमिन घट्दै गइरहेको तथ्याङकले देखाएको छ । जिल्लामा अहिले २२ हजार हेक्टर क्षेत्रफलमा मात्रै खेती गर्ने गरिएको छ, भने कुल २४ प्रतिशत जमिनमा वर्षै भरी सिचाईको सुविधा रहेको छ । दार्चुलामा धान, गहु, मकै, जौं लगायतका अन्नबालीहरु उत्पादन हुने गरेका छन्।
