बाजुरा– बाजुरामा लोपोन्मुख अवस्थामा पुगेको प्रचलित मौलिक पञ्चेबाजाको संरक्षणमा युवापुस्ता जुट्न थालेका छन । सुदूरपश्चिमका विभिन्न जिल्लाहरुमा प्रचलित रहेको पञ्चेबाजाको संरक्षणका लागि यहाँका युवापुस्ताहरु अग्रसर बन्न थालेका हुन ।
बाजुराको बडिमालिका नगरपालिका–५ का पञ्चेबाजा वादक जङ्ग नेपालीका अनुसार युवा पुस्ताले यस पेशाप्रति चासो नदेखाउनु र यसैबाट जीविका चलाउन सकिने अवस्था नरहेकाले पञ्चेबाजा संकटमा परेको हो । तर सांस्कृतिक र ऐतिहासिक दृष्टिले महत्वपूर्ण मानिने पञ्चेबाजा जोगाउन अहिले युवाहरू नै अगाडि आएका छन् ।
करिब डेढ दशकअघि बाजुराका गाउँ–गाउँमा विवाह, व्रतबन्धजस्ता शुभ कार्यमा पञ्चेबाजा अनिवार्यजस्तै थियो । पछिल्लो समय भने आधुनिक बाजा बजाउने चलन बढेपछि पञ्चेबाजा ओझेलमा परेको छ । यद्यपि हाल सदरमुकाम मार्तडीसहित ग्रामीण भेगहरूमा पुनः पञ्चेबाजाको प्रयोग बढ्न थालेको मार्तडीका युवा वादक बल नेपालीले बताए ।
पश्चिमी संस्कृतिप्रतिको बढ्दो आकर्षणले परम्परागत पञ्चेबाजा विस्थापित गरिरहेको उनको भनाई छ । साथै, तीनै तहका सरकारले कला–संस्कृति संरक्षण योजनामा पञ्चेबाजालाई समावेश नगरेकाले पनि चासोको अभाव महसुस भएको त्रिवेणी नगरपालिका–९ पैमाका धर्म नेपालीको भनाइ छ ।
‘पहिले पञ्चेबाजा बजाएरै घरखर्च चल्थ्यो, अहिले त्यो अवस्था छैन’ करिब ३० वर्षदेखि पञ्चेबाजा बजाउँदै आएका उनी भन्छन् । तर युवा पुस्ताले देखाउन थालेको चासोले भविष्यमा पञ्चेबाजा हस्तान्तरण र संरक्षणको दिशा सकारात्मक हुने सरोकारवालाहरूको बुझाइ छ ।
