विद्युतको राष्ट्रिय प्रसारण लाइन विस्तार हुन नसक्दा सुदूरपश्चिम प्रदेशका ८५ वटा टावरबाट सोलारबाट चार्ज गरेर नेटवर्क प्रसारण गर्ने गरिएको छ ।
सोलारबाट चार्ज हुने टावर दुई दिनभन्दा बढी बादल लागे वा वर्षा भएमा भने बन्द हुने गर्छन् ।
टावर चार्ज नहुँदा नेटवर्क जाने भइरहन्छ । जसकारण सुदूरपश्चिमका पहाडी जिल्लाका नागरिक सञ्चार सेवाबाट वञ्चित हुने गरेका छन् । सबै ठाउँमा विद्युत प्रसारण लाइन विस्तार नहुँदा टेलिकमले निर्माण गरेका टावर सोलारबाट चार्ज गर्नुपर्ने बाध्यता रहेको नेपाल टेलिकम क्षेत्रीय कार्यालय अत्तरियाले जनाएको छ ।
प्रदेशका पहाडी जिल्लामा रहेका सबै टावर सोलारको माध्यामबाट चार्ज गरेर टेलिकमले नेटवर्क प्रसारण गरिरहेको छ । तर लगातार वर्षा हुँदा वा मौसममा बदली हुँदा टावर चार्ज नहुने समस्या छ । नेपाल टेलिकम क्षेत्रीय कार्यालय अत्तरियाका अनुसार वर्षायाममा पहाडी क्षेत्रमा टावर जाने समस्या बढी हुने गरेको छ ।
‘पहाडी क्षेत्रमा वर्षा भइरहने र अधिकांश समय बदली भइरहन्छ,’ क्षेत्रीय कार्यालय अत्तरियाका इन्जिनियर तिलक धामीले भने, ‘मौसम बदली हुँदा टावर चार्ज हुन नसक्दा बिटिएस प्राणाली बन्द हुन्छ, जसकारण नागरिक सञ्चार सेवाबाट वञ्चित हुने गरेका छन् ।’ यो समस्या सुदूरपश्चिम प्रदेशको कञ्चनपुरबाहेक ८ वटै जिल्लामा रहेको उनले बताए ।
इन्जिनियर धामीका अनुसार सुदूरपश्चिमको सुगम जिल्ला मानिने कैलालीको पहाडी भूभागमा निर्माण गरिएका टावरलाई समेत सोलारकै माध्यामबाट चार्ज गर्नुपर्ने बाध्यता छ । कैलालीकाे चुरे र मोहन्याल गाउँपालिकामा गरी तीनवटा टावर सोलारको भरमा चार्ज भइरहेकाे उनले बताए ।
‘सबै टावर भएका स्थानमा विद्युत सेवा विस्तार हुन सकेको छैन,’ उनले भने, ‘विद्युत नहुँदा पनि नागरिकलाई सञ्चारसँग जोड्नु पर्छ भन्ने उद्देश्यले सोलारको भरमा टावर निर्माण गरिएका हुन्, कैलालीमा पनि केही टावर सोलारकै भरमा छन् ।’
सोलारबाट चार्ज हुने टावरले सुदूरपश्चिमका दुई लाख बढी नागरिक सञ्चार सेवामा जोडिएका उनले बताए । धामीले टावर राखिने स्थानसम्म बिजुली पुर्याउन माग गरिए पनि सुनुवाइ नभएको गुनासो गरे । ‘टेलिकमले करोडौं खर्च गरेर टावर जडान भएका स्थानसम्म विद्युत पुर्याउन सक्दैन,’ उनले भने, ‘विद्युत प्राधिकरणले लाइन विस्तार गरे सहज हुने थियो ।’
टेलिकमका सूचना अधिकारी नारायण पाठकले बादल लागेपछि सोलार प्यालन चार्ज हुन नसक्दा पहाडी क्षेत्रमा टेलिफोन सेवा अवरुद्ध हुने गरेको बताए । ‘पहाडी क्षेत्रमा अझै विद्युत विस्तार हुन सकेको छैन,’ उनले भने, ‘बिजुली नभएको स्थानमा सोलारमार्फत टावरमा चार्ज गर्ने गरिएको छ, सोलार चार्ज नभएमा टावरको बिटिएस डाउन भएर सञ्चार सेवा अबरुद्ध हुने गरेको छ ।’
नेपाल विद्युत प्राधिकरण क्षेत्रीय कार्यालय अत्तरियाका निर्देशक जगदीश जोशीले भने टावर भएको स्थानसम्म टेलिकम आफैले विद्युत सप्लाइका लागि लगानी गर्नेपर्ने बताए । उनले टावरसम्म विद्युतीकरण गर्ने कार्यक्रम प्राधिकरणले अहिलेसम्म नल्याएको बताए । ‘मानव बस्तीसम्म विद्युतीकरण गर्ने हाम्रो दायित्व हो,’ निर्देशक जोशीले भने, ‘त्यही क्रममा टावर पर्यो भने समस्या भएन, त्यसबाहेकका स्थानमा टावर भए कम्पनी आफैले लाइनका लागि खर्च गर्नुपर्दछ ।’
नेपाल टेलिकम अत्तरियाका अनुसार कैलालीका २ सहित हाल दार्चुलाका १०, बैतडीका ११, डडेल्धुराका ४, डोटीका १२, अछामका १५, बाजुराका ८ र बझाङका १६ वटा टावर सोलार प्यानलबाट चार्ज हुने गरेका छन् ।
