धनगढी-सुदूरपश्चिममा दैनिक सयौँमा कोरोना सङ्क्रमण र दर्जनौँ सङ्क्रमितको ज्यान गइरहेको छ। बिरामीहरूले अस्पतालमा बेड समेत नपाउने अवस्था छ।पाएका बेडमा पनि अक्सिजन अभावले बिरामीहरू छटपटिइरहेका छन् भने उनीहरूको लागि अक्सिजनको जोहो गर्न आफ्नो ज्यान नै जोखिममा राखेर बिरामीका कुरुवाहरू भौँतारिरहेका छन्।

धनगढीमा रहेको सेती प्रादेशिक अस्पताल अन्तर्गतको अस्थायी कोरोना अस्पतालबाट मात्रै कोरोना सङ्क्रमितको उपचार भइरहेको थियो। तर अस्पतालमा बिरामीको चाप थेग्नै नसकिने भएपछि प्रादेशिक अस्पताल पछाडिको भवनमा पनि सङ्क्रमितको उपचार भइरहेको छ।

‘कोरोना सङ्क्रमितको चाप निकै बढ्यो,’अस्पतालका सूचना अधिकारी दिलीप कुमार श्रेष्ठले भने,‘हामीले इमर्जेन्सी वार्डमा पनि बिरामीहरू राखेका छौँ। अस्पतालका बेडमा ठाउँ नभए पछि अस्पताल बाहिरबाट पनि बिरामीहरूलाई सेवा दिइरहेका छौँ।’

सङ्क्रमण र मृत्युदर बढ्दै गएपछि सामाजिक विकास मन्त्रालयसँगको सम्झौता पछि धनगढीका निजी अस्पतालहरूले पनि कोरोनाको उपचार गरिरहेका छन्। धनगढीमा रहेका कैलाली, मायामेट्रो, सारथि, नोभा, केजी र अत्तरियामा रहेको पद्यमा अस्पतालमा अहिले कोरोना सङ्क्रमितको उपचार भइरहेको छ।

‘अक्सिजनको व्यवस्था नभए बिरामी भर्ना लिन सकिँदैन’

यती बेला धनगढीका सबैजसो अस्पतालमा कोरोना सङ्क्रमित बिरामीहरू छन्। निजी अस्पताल सङ्घले विज्ञप्ति जारी गरेर अक्सिजनको व्यवस्था नभए नयाँ बिरामी भर्ना लिन नसकिने चेतावनी दिएको छ।

सङ्घका सुदूरपश्चिम प्रदेश (अफिन) अध्यक्ष जनकराज जोशीले अक्सिजन अभावमा बिरामीको धमाधम ज्यान जान थालेको बताए। कैलाली अस्पतालका सञ्चालक समेत रहेका जोशीले यथाशीघ्र अक्सिजन आपूर्तिका लागी सरकारले भूमिका खेल्नुपर्ने बताए।

‘हामीले यहाँका सबै जसो निजी अस्पतालहरूलाई कोरोना अस्पताल नै बनाइसकेका छौँ,’ जोशीले भने, ‘कैलाली अस्पतालमा ४ जना सङ्क्रमितहरू छन्। हामीले कोरोनाको उपचार सुरु गरेपछि अन्य बिरामीहरू आउनै छोडेका छन्,दक्ष जनशक्ति र राम्रो बेडको व्यवस्था मिलाएका छौँ तर अक्सिजनको अभावले बिरामी बचाउन सक्ने सम्भावना निकै कम छ।’

धनगढीमै रहेको मायामेट्रो अस्पतालमा १२ जना सङ्क्रमित उपचाररत छन्। हाल सम्म अस्पतालमा उपचारकै क्रममा ५ जना सङ्क्रमितले ज्यान गुमाइसकेका छन्।

अस्पतालका अध्यक्ष धिरेन्द्र साउदले भने, ‘कोरोना सङ्क्रमित र शङ्कास्पद बिरामीहरूले अस्पताल भरिभराउ भएको छ, हामीले भुईँमै पनि सेवा दिइरहेका छौँ,अस्पतालमा दैनिक ५० अक्सिजन ग्यासका सिलिन्डर आवश्यक पर्छन् तर हाल मुस्किलले ५ वटासम्म पाइरहेको अवस्था छ, त्यो ६ घण्टाका लागी मात्रै पुग्छ, अक्सिजन नपाएरै ५ जनाले ज्यान गुमाएका हुन्।’

कहाँ छ अक्सिजन प्लान्ट

सुदूरपश्चिममा अहिले दैनिक रूपमा ७ सय अक्सिजन ग्यास सिलिन्डरको माग छ। तर त्यसको तुलनामा धनगढीमा डेढ सय सिलिन्डर मात्रै उत्पादनको क्षमता छ। निजी क्षेत्रबाट सञ्चालित मालिका अक्सिजन उद्योग मेसिनमा समस्या देखिए पछि बन्द अवस्थामा छ। सेती प्रादेशिक अस्पताल भित्रको अक्सिजन प्लान्टले मात्रै ५० देखी ६० को हाराहारीमा अक्सिजन उत्पादन भइरहेको छ। त्यसले अस्थायी कोरोना अस्पतालकै चाप थेग्न सकेको छैन। जसका कारण सुदूरपश्चिममा अक्सिजनको चरम अभाव भएको छ।

प्रदेश सरकारको लगानीमा अक्सिजन प्लान्ट स्थापना गर्ने योजना पनि अलपत्र छ। आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्रालयले गत वर्षको मङ्सिरमा प्रदेशमा अक्सिजन प्लान्ट जडान, एम्बुलेन्स र शव वाहन खरिदका लागि १३ करोड रुपैयाँ बजेटको सुनिश्चितता पठाए पनि हालसम्म काम सुरु हुन सकेको छैन ।

सामाजिक विकास मन्त्रालयकै लापरबाही र ढिलासुस्तीले प्रदेशमा अक्सिजनको अभाव सृजना भएको निजी अस्पतालहरूको आरोप छ।

मायामेट्रो अस्पतालका अध्यक्ष धिरेन्द्र साउदले कोरोना सङ्क्रमितको उपचार व्यवस्थापनमा प्रदेश सरकारले खेलाँची गरिरहेको बताए। ‘अहिले सङ्क्रमितले अक्सिजनको अभावमा ज्यान गुमाइरहेका छन्,’ उनले भने,‘बिरामीका लागि अक्सिजन अति आवश्यक हो तर हामीले अन्य उपचार गर्न नपाउँदै अक्सिजन नपाएकै कारण उनीहरूको ज्यान जान्छ, अवस्था विकराल आइसकेको छ।’

सरकारले अक्सिजनको व्यवस्था मिलाउन पहल नगरेको उनले आरोप लगाए। ‘अक्सिजन प्लान्ट निर्माणका लागि पहल गरेको देखिँदैन,’ उनले भने,‘स्थापना हुन समय लागे पनि काम त सुरु हुनुपर्यो। हामीले गर्नुपर्ने सहयोग सबै गर्छौँ।’

अक्सिजन प्लान्ट जडानको तयारी सुरु भइसकेको सामाजिक विकास मन्त्रालयको दाबी छ। वैशाख १६ गते सेती प्रादेशिक अस्पताललाई दुई करोड रुपैयाँ तथा डडेलधुराबाहेक सुदूरपश्चिम प्रदेशका अन्य ६ जिल्ला अस्पताललाई ८०/८० लाख रुपैयाँको अख्तियारी दिइसकेको मन्त्रालयका प्रवक्ता नरेन्द्र कार्कीले बताए।

आर्थिक मामिला तथा योजना मन्त्रालयबाटै पत्र ढिला आएका कारण केही ढिलाइ भए पनि अव भने कामले गति लिइसकेको मन्त्रालयका प्रवक्ता कार्कीको भनाई छ।

सेती प्रादेशिक अस्पतालबाहेक अरू कुनै पनि जिल्ला अस्पतालले त्यसको सूचना प्रकाशन गरेका छैनन्। पहाडी जिल्लामा अक्सिजन नपाएर ज्यान गुमाउनेहरूको सङ्ख्या बढिरहेका बेला अझैसम्म सूचना समेत जारी हुन सकेको छैन ।